Organic Farming

मित्रांनो या लेखांमध्ये आपण सेंद्रिय खतांपैकी हिरवळीचे खत ( Green Manure ) या विषयाचे पूर्ण माहिती घेणार आहोत. ‘हिरवळीचे खत’ ( Green Manure ) म्हणजे शेतामध्ये वाढवलेल्या हिरव्या वनस्पती, झाडांचा पाला, कोवळ्या फांद्या पानांसह बाहेरून आणून किंवा जमिनीमध्ये त्यांची पेरणी करून वाढवलेली पिके जेव्हा फुलोऱ्यावर येतात तेव्हा त्यांना नांगरून जमिनीमध्ये गाडून एक जीव करून या … Read more

वनस्पतींचे अवशेष म्हणजेच पालापाचोळा, जनावरांचा उरलेला चारा, घरातील ओला कचरा तसेच भाजीपाला इत्यादींना जिवाणू आणि बुरशीच्या साह्याने कुजवले जाते आणि ही प्रक्रिया झाल्यानंतर जे खत तयार होते त्याला कंपोस्ट खत ( Compost Fertilizer / Manure ) असे म्हणतात. कंपोस्ट खत हे ग्रामीण भागात निर्माण झालेल्या सेंद्रिय पदार्थांपासून सूक्ष्म जिवाणूंच्या साह्याने तयार केलेले अत्यंत उत्तम प्रकारचे … Read more

आयुर्वेदामध्येही गाईचे महत्व तसेच तिच्यापासून मिळणारे शेण, गोमूत्र याचाही खूप महत्त्वाचा वाटा आहे. गायींची लघवी म्हणजे ‘गोमूत्र’ ( Cow Urine ) होय. गोमूत्र मध्ये पिकांची वाढ होण्यासाठी व चांगल्या प्रकारे उत्पन्न मिळण्यासाठी परिणामकारक अन्नद्रव्य असतात. गोमूत्र एकाच वेळी तीन प्रकारे पिकांसाठी फायदे कारक ठरते. ते म्हणजे खत, हार्मोन आणि कीड व रोगनाशक अशाप्रकारे लाभदायक ठरते. … Read more

खाटीकखान्यात जनावरांचे रक्त व अवशेषापासून जे खत बनवितात त्याला ‘खाटीकखान्याचे खत’ ( Khatik-Khana Fertilizer ) म्हणतात. यात नत्र आणि स्फुरद चांगल्या प्रमाणत असते. या प्रकारच्या खतामध्ये नायट्रोजन, फॉस्फरस, कॅल्शियम आणि जीवनसत्त्वे भरपूर प्रमाणात असतात. या खतांचा वापर करून आपण जमिनीत चांगले सूक्ष्मजंतू वाढवू शकतो, त्यामुळे माती निरोगी होते आणि पोषक तत्वे वनस्पतींना अधिक सहज उपलब्ध … Read more

माशांचे आतडे, डोके, त्वचा किंवा इतर कोणताही भाग जे लोक खात नाहीत ते आंबवून किंवा कंपोस्ट करून जे सेंद्रिय खत तयार केले जाते त्याला ‘माशांचे खत’ ( Fish Manure ) असे म्हणतात. माशांच्या कचऱ्यामध्ये नायट्रोजन, फॉस्फरस, कॅल्शियम आणि जीवनसत्त्वे भरपूर प्रमाणात असतात. माशांच्या खतांचा ( Fish Manure ) वापर करून आपण जमिनीत चांगले सूक्ष्मजंतू वाढवू … Read more

आजच्या काळात खूप सारे शेतकरी हे सेंद्रिय शेतीकडे वळत आहेत. त्यासाठी सेंद्रिय खतांची गरज असते. म्हणून शेतकरी प्रामुख्याने गांडूळ खत ( Vermicompost ) प्रकल्प उभारतात. हा प्रकल्प उभारण्याचे कारण म्हणजे गांडूळ खतापासून एक घरबसल्या व्यवसाय देखील करता येतो व तसेच त्या गांडूळ खताचा वापर शेतीसाठी देखिल केला जातो, रासायनिक खत वापरल्याने आपल्या जमिनीची खुप जास्त … Read more