रासायनिक ( आधुनिक ) शेतीत रसायनांचा वापर केल्याचे फायदे आणि तोटे ( Advantages & Disadvantages of Chemical Farming ) या दोन्हींची माहिती जाणून घेणार आहोत. केमिकल खतं आणि कीटकनाशकांमुळे पीक उत्पादनात वाढ कशी होते 🌱, किडींमुळे होणारे नुकसान कसे कमी होते 🐛, आणि अन्नाचा पुरवठा कसा वाढतो 🍚 – तसेच शेती अधिक कार्यक्षम आणि उत्पादनक्षम … Read more
रासायनिक शेती ( Chemical Farming ) ही कृत्रिम खते ( Synthetic Fertilizers ), कीटकनाशके ( Pesticides ), तणनाशके ( Herbicides ) आणि बुरशीनाशके ( Fungicides ) वापरून पीक उत्पादन वाढवण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात वापरली जाणारी पद्धत आहे. या ब्लॉगमध्ये, आपण ही रसायने पिकांची वाढ कशी वाढवतात आणि कीटकांवर नियंत्रण कसे ठेवतात, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना कमी वेळेत जास्त … Read more
मिश्र शेती ( Mixed Farming ) यामध्ये नावाप्रमाणेच एकापेक्षा जास्त पिकांची एकत्रितपणे शेती केली जाते. वेगवेगळी पिके वेगवेगळ्या शेतांमध्ये लावण्याऐवजी एकापेक्षा जास्त पिके एकाच शेतामध्ये लावण्याच्या पद्धतीला ‘मिश्र शेती ( Mixed Farming )’ असे म्हणतात. या पद्धतीच्या शेतीमध्ये प्रामुख्याने तृणधान्यांचे पिके आणि कडधान्यांचे पिके घेतली जातात. त्याचबरोबर इतर काही पिकांचाही या पद्धतीमध्ये समावेश केला जातो. … Read more
कोरडवाहू शेती ( Dry Land Farming ) मध्ये पिकांच्या बिगर सिंचन लागवडीसाठी विशिष्ट कृषी तंत्रांचा समावेश आहे. कोरडवाहू शेती ही कोरडवाहू जमिनीशी संबंधित आहे, ज्या भागात थंड ओल्या ऋतूचे वैशिष्ट्य आहे ( ज्यामुळे पिकांना कापणीपूर्वी मिळणारी अक्षरशः सर्व आर्द्रता जमिनीवर आकारली जाते ). त्यानंतर उबदार कोरडा हंगाम येतो. ते शुष्क परिस्थिती, अवर्षण प्रवण क्षेत्र आणि … Read more
नवनवीन प्रकारचे लहान लहान रोपे एका ठिकाणाहून खोदून दुसऱ्या ठिकाणी लावण्याचा प्रक्रियेला ‘वृक्षारोपण’ ( Plantation ) किंवा ‘वृक्ष लागवड’ असे म्हणतात. त्याचबरोबर बऱ्याच वेळा बिया पेरून देखील झाडे वाढवली जातात. आपल्याला झाडे आणि वनस्पतींमधून ऑक्सिजन मिळतो, जो आपल्याला जिवंत ठेवण्यासाठी अत्यंत आवश्यक आहे. निसर्ग सर्व सजीवांवर वृक्ष आणि वनस्पतींच्या माध्यमातून अनंत उपकार करतो. झाडे आणि … Read more
सघन शेती ( Intensive Farming ) ज्याला पारंपारिक शेती ( Traditional Agriculture ) किंवा औद्योगिक शेती ( Industrial agriculture ) म्हणूनही ओळखले जाते. ही एक प्रकारची शेती आहे. ज्यामध्ये पीक वनस्पती आणि प्राणी दोन्ही आहेत. ज्यामध्ये कृषी क्षेत्राच्या प्रति युनिट इनपुट आणि आउटपुटचे उच्च स्तर आहेत. कमी पडझड गुणोत्तर, भांडवल, श्रम, कृषी रसायने आणि पाणी … Read more
पाणथळ जमिनीची सोपी व्याख्या म्हणजे जमिनीचे क्षेत्र जे सहसा पाण्याने भरलेले असते. अशा जमिनीमध्ये केली जाणारी शेती म्हणजे ‘ओल्या जमिनीची शेती’ ( Wet Land Farming ) होय. पाणथळ जमीन ही अशी क्षेत्रे आहेत जिथे “पाणी माती झाकून ठेवते किंवा वर्षभर मातीच्या पृष्ठभागावर किंवा त्याच्या जवळ असते किंवा वाढत्या हंगामासह वर्षभरात वेगवेगळ्या कालावधीसाठी असते. तुम्ही ‘शेणखत’ … Read more
‘निर्वाह शेती ( Subsistence Farming )’ म्हणजे नावाप्रमाणेच उदरनिर्वाहासाठी केली जाणारी शेती असे होय. यामध्ये जवळपास सर्व पिके घेतली जातात. त्याचबरोबर पशुधन म्हणजेच गाई, म्हशी, शेळ्या, यांसारखे जनावरेही पाळली जातात. या सर्वांमधून शेतकऱ्यांना जो फायदा होतो त्यातून शेतकरी कुटुंबाचे पालन पोषण केले जाते. यामध्ये प्रामुख्याने दैनंदिन जीवनासाठी लागणारे अन्नधान्य मिळवले जाते आणि जे उत्पन्न शिल्लक … Read more
‘विस्तृत शेती’ ( Extensive Farming ) म्हणजे मोठ्या प्रमाणावर केली जाणारे शेती होय. यामध्ये प्रामुख्याने समशितोषण कटिबंधीय हवामान असलेल्या प्रदेशांमध्ये ही शेती केली जाते. यामध्ये कमीत कमी मनुष्यबळाचा वापर केला जातो. त्याच बरोबर मोठ्या प्रमाणात भांडवलाचा आणि यंत्रसामग्रीचा वापर करून विस्तृत शेती केली जाते. यामध्ये प्रामुख्याने एकच पीक मोठ्या प्रमाणावर घेतले जाते. आणि या शेतीमधून … Read more
मित्रांनो या लेखांमध्ये आपण सेंद्रिय खतांपैकी हिरवळीचे खत ( Green Manure ) या विषयाचे पूर्ण माहिती घेणार आहोत. ‘हिरवळीचे खत’ ( Green Manure ) म्हणजे शेतामध्ये वाढवलेल्या हिरव्या वनस्पती, झाडांचा पाला, कोवळ्या फांद्या पानांसह बाहेरून आणून किंवा जमिनीमध्ये त्यांची पेरणी करून वाढवलेली पिके जेव्हा फुलोऱ्यावर येतात तेव्हा त्यांना नांगरून जमिनीमध्ये गाडून एक जीव करून या … Read more